Το κιβώτιο ταχυτήτων, ή όπως είναι ευρέως γνωστό το σασμάν, είναι ένα από τα πιο ζωτικά κομμάτια του αυτοκινήτου. Στα αγγλικά μεταφράζεται gearbox και αυτό ακριβώς είναι. Ένα κουτί γεμάτο μεγάλα αλλά και μικρά οδοντωτά γρανάζια, τα οποία μεταφέρουν την ισχύ από τον συμπλέκτη στο διαφορικό και από εκεί στους τροχούς. Με απλά λόγια, μεταφέρει τη δύναμη του κινητήρα στους τροχούς. Συνεπώς, όταν βάζουμε “νεκρά” κανένα γρανάζι δεν συνδέεται με τον κινητήρα, άρα το αυτοκίνητο παραμένει ακίνητο. Όταν βάζουμε “πρώτη” τότε ενεργοποιείται το πρώτο γρανάζι και έρχεται σε επαφή με αυτό του κινητήρα. Έτσι το όχημα κινείται.
Τα κιβώτια ταχυτήτων χωρίζονται σε πέντε μεγάλες κατηγορίες:
- Στα μηχανικά - χειροκίνητα κιβώτια
- Στα κλασικά αυτόματα
- Στα «ρομποτικά»
- Στα «διπλοσύμπλεκτα»
- Στα τύπου CVT (Συνεχώς Μεταβαλλόμενο Κιβώτιο Ταχυτήτων)
Ποιές όμως είναι οι διαφορές μεταξύ των κιβωτίων;
Χειροκίνητα κιβώτια ταχυτήτων
Το χειροκίνητο, ή αλλιώς μηχανικό κιβώτιο είναι ο πιο απλός τύπος κιβωτίου ταχυτήτων. Διαθέτει από πέντε έως επτά σχέσεις μετάδοσης της κίνησης, δηλαδή έως επτά ταχύτητες και αποτελεί μια από τις πιο αξιόπιστες αλλά και οικονομικές επιλογές. Η αλλαγή ταχύτητας απαιτεί τη χρήση του λεβιέ ταχυτήτων και του συμπλέκτη.
| ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ | ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ |
|---|---|
| Απόλυτος έλεγχος του αυτοκινήτου και αυξημένη αίσθηση ασφάλειας | Απαιτούνται πιο συχνά service |
| Χαμηλό κόστος service | Το πάτημα του πεντάλ, αλλά και η χειροκίνητη αλλαγή ταχυτήτων, μπορεί να σε κουράσει |
| Μειωμένη κατανάλωση καυσίμου | Αν είσαι αρχάριος οδηγός, πιθανόν να σε δυσκολέψουν οι εκκινήσεις |
Αυτόματα κιβώτια ταχυτήτων
Όπως υποδηλώνει και η ονομασία, σε αυτή την περίπτωση η διαδικασία γίνεται αυτόματα. Το σύστημα αντιλαμβάνεται πότε το αυτοκίνητο χρειάζεται αλλαγή ταχύτητας και το πραγματοποιεί από μόνο του, εξασφαλίζοντας μια πιο ξεκούραστη οδήγηση.
Στην πλειοψηφία, η μετακίνηση με ένα αυτόματο αυτοκίνητο κοστίζει πιο ακριβά, καθώς αυτό καίει περισσότερο καύσιμο, αφού αλλάζει ταχύτητα σε υψηλότερες στροφές. Επιπλέον, αρκετοί οδηγοί θεωρούν ότι “χάνουν” την οδηγική εμπειρία λόγω της αυτοματοποίησης, αλλά αυτό εύκολα αλλάζει με την εναλλαγή του αυτόματου κιβωτίου σε χειροκίνητο.
| ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ | ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ |
|---|---|
| Πιο ξεκούραστη οδήγηση | Υψηλότερη κατανάλωση καυσίμου |
| Εναλλαγή σε χειροκίνητο κιβώτιο ταχυτήτων | Αυτοματοποιημένη οδηγική εμπειρία |
| Ιδανικό για μεγάλες αποστάσεις, αλλά και για μποτιλιάρισμα | Αυξημένο κόστος επισκευής και συντήρησης |
"Ρομποτικά” κιβώτια ταχυτήτων
Σε αυτού του είδους τα κιβώτια γίνεται προσπάθεια σύνδεσης της αξιοπιστίας των χειροκίνητων με την ευκολία των αυτόματων. Τα “ρομποτικά” κιβώτια ταχυτήτων διαθέτουν χειροκίνητο κιβώτιο ταχυτήτων, στο οποίο είναι εγκατεστημένη μία ηλεκτρονική μονάδα ελέγχου για την εποπτεία του. Η εμφανέστερη διαφορά με τα χειροκίνητα είναι ότι όλες οι λειτουργίες εκτελούνται από περιστροφικούς ενεργοποιητές της ηλεκτρονικής μονάδας, χωρίς να χρειάζεται ανθρώπινη παρέμβαση. Επιπλέον, δεν απαιτείται χρήση του συμπλέκτη. Είναι λάθος να συγχέεται με το αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων, καθώς η δομή και η αρχή της λειτουργίας του είναι πιο κοντά σε ένα μηχανικό κουτί.
| ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ | ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ |
|---|---|
| Χαμηλό κόστος κουτιού | Πιο αυτοματοποιημένος τρόπος οδήγησης - Δεν προσαρμόζεται στο στυλ του κάθε οδηγού |
| Επιλογή χειροκίνητης λειτουργίας | Μικρή καθυστέρηση μετά την ενεργοποίηση του |
| Αξιόπιστος σχεδιασμός | Δυσκολία στη συντήρηση και επισκευή του κουτιού |
| Μείωση της κατανάλωσης καυσίμου | Χειροκίνητη αλλαγή του μοχλού ουδέτερης θέση κατά το σταμάτημα |
“Διπλοσύμπλεκτα” κιβώτια ταχυτήτων
Τα “διπλοσύμπλεκτα” κιβώτια ταχυτήτων, είναι τα κιβώτια που διαθέτουν δύο συμπλέκτες και αποτελούν μία σχετικά νέα τάση που κυριαρχεί στην αγορά. Τα συγκεκριμένα, ανήκουν στην ευρύτερη οικογένεια των αυτόματων κιβωτίων. Τα διπλοσύμπλεκτα κιβώτια ταχυτήτων, αποτελούνται από δύο κιβώτια που είναι ενωμένα και λειτουργούν με απόλυτο συγχρονισμό. Οι εναλλαγές στις ταχύτητες γίνονται ταχύτητα επειδή κάθε συμπλέκτης είναι υπεύθυνος για ξεχωριστές σχέσεις του κιβωτίου. Ο ένας είναι για ζυγές σχέσεις και ο άλλος για τις μονές σχέσεις. Ουσιαστικά, μόλις απενεργοποιείται ο ένας συμπλέκτης, ενεργοποιείται ο άλλος αυτόματα, σε λίγα δευτερόλεπτα. Στα θετικά που προσφέρουν είναι η εξοικονόμηση της κατανάλωσης καυσίμου, καθώς και οι χαμηλότερες εκπομπές βλαβερών ρύπων.
Θα βρεις δύο τύπους κιβωτίων διπλού συμπλέκτη, τον υγρό τύπο με υγρό κάρτερ και τον αντίστοιχο ξηρό τύπο με ξηρό κάρτερ. Το κάρτερ είναι στην ουσία ένα δοχείο που συγκεντρώνει το λάδι που απαιτείται για την λίπανση του κινητήρα. Στο υγρό κάρτερ το λάδι συγκεντρώνεται ακριβώς κάτω από το μοτέρ του κινητήρα, ενώ στο ξηρό κάρτερ η συγκέντρωση γίνεται σε διαφορετικό μέρος. Ανάμεσα στους δύο τύπους, φαίνεται ότι ο δεύτερος είναι αυτός που υπερτερεί, διότι είναι ευκολότερος και φθηνότερος στη παραγωγή και συνήθως χρησιμοποιείται στα μικρά αυτοκίνητα.
| ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ | ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ |
|---|---|
| Εξαιρετικές επιδόσεις | Υψηλό κόστος αγοράς |
| Μειωμένη κατανάλωση καυσίμου | Υψηλό κόστος συντήρησης |
| Υψηλές επιδόσεις και μοναδική οδηγική εμπειρία | Ακριβά ανταλλακτικά |
CVT κιβώτια ταχυτήτων
Η επανάσταση έρχεται με τα CVT κιβώτια ταχυτήτων. Ενώ σε όλους τους παραπάνω τύπους υπάρχουν σταθερές σχέσεις μετάδοσης, στο CVT τα πράγματα είναι διαφορετικά. Για παράδειγμα, σε ένα αυτοκίνητο με κιβώτιο έξι σχέσεων, η επιλογή γίνεται ανάμεσα σε αυτές τις σχέσεις με βάση την ταχύτητα, αντίθετα η απουσία γραναζιών στα CVT κιβώτια οδηγεί σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη σχέση μετάδοσης.
Τα CVT κιβώτια υπάρχουν κυρίως σε υβριδικά αυτοκίνητα και το μεγαλύτερο πλεονέκτημα που προσφέρουν δεν είναι άλλο από την αποδοτικότητα λόγω των μεταβαλλόμενων σχέσεων.
| ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ | ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ |
|---|---|
| Υψηλή αποδοτικότητα χάρη στις πολλές σχέσεις μετάδοσης | Παράγεται θόρυβος από τον κινητήρα κατά την επιτάχυνση |
| Μειωμένη κατανάλωση καυσίμου | Υψηλό κόστος συντήρησης |
| Πιο ομαλή οδήγηση | Ουδέτερος τρόπος οδήγησης |
Τώρα που απέκτησες μία εικόνα των διαφορετικών κατηγοριών στα κιβώτια ταχυτήτων, διάλεξε αυτό που σου ταιριάζει. Να θυμάσαι ότι ο τακτικός έλεγχος και η συντήρηση είναι απαραίτητη σε όλες τις περιπτώσεις για την αποτελεσματική λειτουργία τους.
